Open/Sluit het zoekformulier
Het piepkleine Eswatini – tot voor kort nog Swaziland – is een zo goed als onbekend landje dat verscholen ligt tussen Zuid-Afrika en Mozambique. Toch valt er quasi alles te beleven wat je van een Afrikareis mag verwachten: prachtige verzichten, zinderende culturele evenementen en een heleboel prima safariparken.
Wie van jullie is al eens in Eswatini geweest? Wie weet het überhaupt liggen? Het zullen er niet al te veel zijn. Swaziland is nauwelijks groter dan Vlaanderen, haalt zelden het nieuws of de eindronde van een WK en wordt overschaduwd door zowat alle grotere landen rondom. Met Zuid-Afrika, Botswana en Namibië in de buurt, wordt het natuurlijk moeilijk op te vallen. Toch is het een heerlijke bestemming die meer aandacht verdient. Daar zet ik zonder pardon even een aantal redenen voor op een rij. Ten eerste: Eswatini is klein, waardoor je er alles makkelijk met de auto kan doen – al dan niet vanuit één strategisch gekozen uitvalsbasis. Ten tweede: het is er veilig en het gros van de bevolking spreekt vlot Engels. Je hoeft dus niet constant op de tippen van je tenen te lopen. Ten derde: er vallen een aantal topsafariparken – die bovendien verbazend betaalbaar zijn – te bezoeken. Tel alles op en je komt tot een land waar wel wat te rapen valt voor wie de moeite doet er te geraken. Dat beetje moeite zal trouwens nodig zijn, want het is een stevige trip. Eswatini beschikt over een nieuwe en moderne luchthaven, maar met het vliegtuig raak je er enkel via Johannesburg. Een andere optie – en diegene die ik verkoos – is om in Joburg het vliegtuig uit te stappen en gewoon de bus te nemen. Na een uur of vier rijden sta je bij de grenspost en kan het avontuur beginnen.
Swaziland is op heel wat vlakken een speciaal geval. Zo is het bijvoorbeeld de enige absolute monarchie op het continent. Dat heeft een aantal gevolgen die van weinig nut zijn in een reisartikel, maar één van de meest opmerkelijke is dat het land zo goed als monocultureel is. In tegenstelling tot buurlanden als Zuid-Afrika, waar tientallen stammen door elkaar wonen, is het overgrote deel van de inwoners van Swaziland gewoon Swazi – vandaar de naam. Dat zorgt voor een sterke nationale identiteit en een diep gevoel van culturele trots dat in alle aspecten van de maatschappij doorsijpelt. Ondanks bovenstaande lofzang blijven de meeste toeristen maar een dag of twee in Eswatini. Dat komt voornamelijk omdat heel wat bezoekjes deel uitmaken van een veel langere reis door Zuid-Afrika of Mozambique. Twee dagen is wat mij betreft veel te kort: goed voor niet meer dan een glimps achter de sluier. Wie de tijd neemt Eswatini echt te ontdekken, kan genieten van alles wat Afrika te bieden heeft, maar dan in een klein en zeer hapklaar pakketje. Ideaal voor wie een eerste trip naar het moedercontinent overweegt.
Eswatini is dan misschien wel mini, qua uitzicht is het er ontzettend gevarieerd. Het land kan geografisch in drie grote zones opgedeeld worden en die voelen compleet anders aan. Het Hoogveld is bergachtig, bebost en doet op sommige plaatsen aan de Ardennen denken, het Laagveld bestaat uit droge Afrikaanse bush en in het Middenveld is het subtropisch (Kevin De Bruyne zal zich dus moeten insmeren). In het Hoogveld is het bovendien aangenaam wandelen, en dat werd dan ook de hoofdactiviteit van mijn eerste dag. Samen met de enthousiaste gids Ntsikie – ze zou de hele trip trouw aan mijn zijde blijven – daal ik vanop een zandweggetje in niemandsland af tot bij één van de minder bekende parels van het land. Onder een overhangende rotswand, langs een bergpad en heel wat mooie uitzichten, kan je de Nsangwini Rock Art bewonderen. Dat zijn originele rotstekeningen ouder dan Jezus: het uitstapje meer dan waard. Later op de dag trekken we door het allermooiste landschap van Swaziland, in het Malolotja National Park. Dat is het grootste beschermde gebied van het land en een mix van door de wind verweerde rotspartijen, uitgestrekte bergvlaktes en hier en daar een waterval. Het zit hier vol springbokken, zebra’s en een heleboel vogelsoorten. Wie hier op trektocht gaat, komt de ene fantastische vista na de andere tegen. Wie zijn bezoek graag wat avontuurlijker maakt, kan de canopy tour boeken. Dan sjees je via allerlei kabels van rotswand naar rotswand door de boomtoppen – het is meteen een heel stuk minder stappen.
Het volledige grondgebied van Eswatini past makkelijk in het Zuid-Afrikaanse Kruger National Park, maar je kan hier evengoed op safari trekken. Vooral voor neushoornfans is dit één van de beste bestemmingen ter wereld. Terwijl de rest van het continent het stropen maar moeilijk onder controle krijgt, verliest men hier nauwelijks dieren. Dat komt omdat de straffen er strenger en de parken veel kleiner en dus makkelijker te bewaken zijn. Daardoor moet je al enorm veel pech als je op eender welke safaririt niet minstens een paar van de beesten tegenkomt. In het Mkhaya Game Reserve – een afgelegen park waar je in halfopen stenen hutjes in het midden van een donker bos kampeert – kan je vrij eenvoudig witte als zwarte exemplaren tegen het lijf lopen. Van die laatste soort blijven er minder dan zesduizend in het wild over. Dat ‘tegen het lijf lopen’ mag je trouwens letterlijk nemen, want zowel in Mkhaya als in het grotere Hlane National Park doet men aan zogeheten rhino walks. Je trekt er dan met een gids te voet op uit en dat leidt niet zelden tot close encounters die je onderbroek van de spanning tussen je billen zullen zuigen. Zo liep in Mkhaya een neushoornkoe met haar jong op minder dan een meter langs me heen en stond ik in Hlane oog in oog met vier volwassen exemplaren die vervolgens wild tegen elkaar aan begonnen stoten. De gids leidde ze vervolgens van ons weg door met een stok op de grond te tikken – neushoorns zien bijna niets, maar horen enorm goed. In beide gevallen ging het om de witte soort, die over het algemeen vrij aardig blijft. Wie tijdens een wandeling ooit een zwarte neushoorn tegenkomt, zoekt best zo snel mogelijk een hoge boom.
Ook de rest van de big five valt in Eswatini te spotten. Kaapse buffels vind je in Mkhaya. Dat zijn de humeurigste beesten op de savanne, die niet zelden zonder aarzeling je jeep chargeren. Olifanten en leeuwen kom je op bijna elke rit in Hlane tegen. Om een luipaard te zien, het laatste dier op de lijst, zal je wat geluk moeten hebben. Die sluipen rond in zowat het hele land. Ze springen zonder problemen over de omheiningen heen, maar blijven meestal goed verstopt. Verder vind je in de meeste parken ook giraffen, zebra’s, kuddes antilopen, nijlpaarden en krokodillen. Toen ik in Mkhaya na een verkwikkende nachtrust wakker werd, vond ik een aantal pootafdrukken bij het halve meter hoge poortje voor mijn hut. Die bleken van hyena’s te zijn, maar de ranger vertelde me dat dat wel meer gebeurt en het gewoon nieuwsgierige beesten zijn. Gerustgesteld werd ik daar niet van, maar gezien er tot nog toe niemand vermist raakte, veronderstel ik dat hij gelijk had. In Eswatini vallen heel wat unieke safari-ervaringen te scoren en omdat de parken zelden overbevolkt zijn, zal je hier nooit met vijf volle jeeps naar dezelfde verveelde leeuw zitten staren.
In Eswatini valt veel meer te ontdekken dan wildlife. Ook cultureel scheert het land hoge toppen. De meest verrassende ervaring was misschien wel het bezoek aan de Swazi Rally. Dat is een festival waarop duizenden motards vanuit alle buurlanden afkomen om samen pinten te drinken, races en demonstraties bij te wonen en gezellig op elkaars moto te geilen. Dat zorgt voor een ontspannen sfeertje en een hoop in alle geuren en kleuren uitgedoste bikers – denk Mad Max meets de Hell’s Angels, maar dan op z’n Afrikaans. Het grootste culturele evenement van het jaar is het Umhlanga Reed Festival, een waar plezier om mee te maken. Het wordt begin september georganiseerd en het hele gebeuren duurt iets meer dan een week. Uit elke uithoek van het land trekken duizenden jonge vrouwen met een stevige bussel riet onder de arm naar de Koninklijke residentie in Eludzidzini, om hem daar te presenteren aan de Koninginmoeder. De legende wil dat, als het riet wordt gedragen door iemand die niet kuis meer is, het ter plekke zou verwelken (misschien is dat waarom al m’n kamerplanten blijven doodgaan). Na die hele ceremonie wordt de volgende dag in het nationale stadion uitbundig gedanst en gezongen – voor de Koninklijke familie en voor duizenden enthousiaste toeschouwers. Dat gebeurt in traditionele, kleurrijke en weinig aan de verbeelding overlatende kledij en is indrukwekkend om te zien. Dit zijn niet de typische dansjes die men overal op het continent voor toeristen opvoert. De rietdans is een uiting van de eigen cultuur en wie komt kijken is niet meer dan een toevallige toeschouwer. Wie in september naar Swaziland trekt, kan dit festival gewoonweg niet aan zich voorbij laten gaan. De toegang tot het stadion is bovendien volledig gratis. Waar wacht je nog op?
Eswatini beschikt over tal van mooie plekken om de nacht door te brengen – leeuwen horen brullen vanuit een safarihut wordt een mens nooit beu –, maar een aantal favorieten steken er toch bovenuit. Foresters Arms is een gezellig hotelletje in Engelse cottage stijl te midden van de dennenbossen in het Hoogveld. Het beschikt over een aantal van de beste koks van het land en voor de zondagse brunch komen er zelfs bezoekers vanuit Zuid-Afrika aanschuiven. Het Shewula Mountain Camp ligt dan weer in één van de verste en armste uithoeken van het land, maar is wel één van de meer authentieke plekken om te verblijven. Shewula is een kamp dat op een indrukwekkende klif gebouwd werd en waar je in traditionele stenen huisjes zonder elektriciteit slaapt. ’s Avonds kan je hier onder de sterrenhemel van een authentiek Swazi diner genieten. Lindiwe, de vrouw die het kamp runt en zelf in de buurt opgroeide, neemt je op verzoek mee naar een aantal dorpjes in de buurt. Daar kan je de locals ontmoeten om er zonder druk en met wederzijds respect wat gesprekjes aan te knopen. Wie wil, kan via het kamp ook een lokale familie ondersteunen. Dat is nodig, want veel mensen op het platteland hebben het moeilijk. Hier weet je perfect waar je geld naartoe gaat en je houdt zelfs contact met de mensen die ervan genieten. Met de schoolspullen, basisbenodigdheden en het eten dat wordt aangekocht, hangt iedereen wat minder van de oogst af. Tijdens al te droge jaren redt dit levens; in minder dramatische tijden bepaalt het of kinderen met of zonder boterhammen naar school vertrekken.
De leukste plek om onder de lakens te kruipen is misschien wel het Mlilwane Wildlife Sanctuary. Dat is het populairste reservaat van het land en één van de enige safariparken waar ook heel wat Swazi zelf hun weekends doorbrengen. Je slaapt hier in strooien bijenkorfhutten (met elektriciteit en een degelijke badkamer) en wie ’s ochtends bij het kampvuur zijn koffie komt opdrinken, krijgt het gezelschap van vier inwonende wrattenzwijnen die zich knorrend naast de kolen opwarmen. Omdat in het park geen echt gevaarlijke beesten rondlopen – de nijlpaarden werden onlangs naar Hlane verscheept –, kan je hier zonder problemen alleen op wandel. Je kan dan als één of andere Disneyprinses tussen grazende zebra’s en gnoes rondhuppelen of een van de vele mountainbike-parcoursen in het bos verkennen. Wie wil, kan zelfs een paard op de kop tikken en gezellig langs het meer rijden. Wel niet te dicht bij het water komen, want er drijven een aantal flinke nijlkrokodillen in rond en die zijn – u raadt het nooit – wél gevaarlijk. Blijf bij zonsondergang voor het deurtje van je hut zitten en met wat geluk zie je de impala’s en nyala’s gewoon door het kamp wandelen. Alweer een herinnering om te koesteren. Die verbluffende sterrenhemel krijg je er gratis bij.
Goodbye werkte voor deze reis naar Swaziland samen met de Eswatini Tourism Authority. Voor meer informatie over het land en haar attracties, surf naar: www.thekingdomofeswatini.com.
Voor reizen naar Eswatini en Zuid-Afrika moet je (als gevaccineerde) geen covid-test meer ondergaan. Maskers worden niet meer gedragen. Naargelang de vliegmaatschappij kan het zijn dat je er op het vliegtuig wel nog eentje boven moet halen. Goodbye vloog met Qatar Airways en daar was het wel verplicht.
De beste manier om vanuit Johannesburg in Eswatini te geraken, is met de snelbus van SiyeSwatini Transmagnific die je voorbij de grenspost van Ngwenya tot in de hoofdstad Mbabane brengt. Die bus dien je op voorhand te boeken. Opstappen doe je in de centrale busterminal van OR Tambo Airport. www.goswaziland.co.sz
Pigg’s Peak Hotel: klassiek hotel met een zwembad, casino en degelijke Wi-Fi.
Foresters Arms: prachtig cottage style hotelletje met heerlijke keuken in een bosrijk landschap.
Hlane Royal National Park (in het Ndlovu Camp): dit is het grootste van de twee beschikbare kampen, en het enige met een restaurant.
Mabuda Farm: gezellige self-catering bungalows in de Lebombo Mountains.
Shewula Mountain Camp: traditioneel stenen kamp op een plateau, vlakbij een aantal wildparken. Prachtig maar je hebt al bijna een 4x4 nodig om er, via een uur aan zandwegen, te geraken.
Malandela’s: heel leuke B&B in het centrum van het land waar een populair restaurant, een festivalterrein en een aantal hipsterzaakjes aan gekoppeld werden. Hier verzamelen ook veel expats.
Mlilwane Wildlife Sanctuary: dit reservaat heeft een uitgebreide kampsite met traditionele beehive hutten, een groot restaurant en een heleboel ontspanningsmogelijkheden.
Mkhaya Game Reserve: meest exclusieve safaripark in Swaziland, waar je door het gebrek aan roofdieren geregeld een inwoner op je bord krijgt (lees: een antilope, niet de mensen van de staf).
The Royal Villas: waarschijnlijk de meest luxueuze plek om in Eswatini te overnachten. Hier kan je villa’s met verschillende kamers huren. Ook het restaurant is de moeite, maar het is er duurder dan je in het rest van het land gewend bent.
