Open/Sluit het zoekformulier
Hoe de eeuwenoude traditie van het baden zich in de 21ste eeuw presenteert, valt te ontdekken in dromerige onsen te Japan. Debbie Pappyn en David De Vleesschauwer dompelden zich onder in drie verschillende onsen om de wereld van het Japanse baden te ontdekken.
Vraag je jezelf soms af hoe al die hardwerkende en overstresste Japanners terug op hun positieven komen? Do like the Japanese do en trek naar een van de ontelbare ryokans met onsen, oftewel hotels met natuurlijke warmwaterbaden, waarin zowel lichaam en geest compleet tot rust komen. Dit fenomeen is niet nieuw en nog minder een hippe wellnesstrend die de laatste jaren de kop opstak. Nee, in Japan is de traditie en vooral de kunst van het baden eeuwenoud. De eerste beschrijvingen van een onsen, of ook wel hot springs, werden teruggevonden in de Kojiki, het oudste, overlevende historische boek over de klassieke geschiedenis van Japan. We spreken over 712 BC, toen er van een wellness hype lang nog geen sprake was.
“De essentie van een onsen bezoeken, zit hem in het terugkeren naar de Japanse traditionele en vooral rustige manier van leven.” Vertelt Arikawa Shinichiro, een frequente bezoeker en fan van onsen. “In mijn hectisch job voor Epson-Seiko is er soms geen moment rust en ligt de lat heel hoog. Vandaar dat nu en dan eens ontsnappen naar een onsen ryokan een noodzaak is.” Ryokans met onsen liggen meestal op erg stille en afgelegen plaatsen in Japan waar natuur, schone lucht, stilte en vooral puur en helend water aanwezig zijn. “Niet alleen het baden zelf en de weldaad voor het lichaam zijn belangrijk, maar de hele ceremonie en levensstijl er rond.” Vertelt Arikawa-san. “Alles begint met het aanschouwen van de zonsopgang in de rotenburo, het buiten warmwaterbad en daarna het nemen van een traditioneel, Japans ontbijt. Geen stress, geen agenda en de hele dag rondlopen in een kimono of yukata. In de voormiddag wat gaan wandelen, een boek lezen of gewoon uitrusten. Daarna een lichte lunch nemen, liefst terug met gerechten uit onze traditionele keuken. Na het theedrinken in de late namiddag, terug naar de hot spring om misschien de zonsondergang mee te maken. ’s Avonds genieten de meeste Japanners van een aperitief voor het diner. Geen simpele keuken wordt hier geserveerd maar wel hoogstaande, culinaire verwennerij die in een ryokan uit verschillende, lichte gangen bestaat. Om de dag af te sluiten, trekken gasten soms terug naar de onsen, zodat de slaap extra diep en bevredigend is.”
In Japan zijn er meer dan 3000 onsen, meestal gelinkt aan traditioneel hotels genaamd ryokan. Lang geleden was de functie van de onsen die van een publieke badruimte terwijl nu het bezoeken van hot springs pure recreatie is. De klassieke ryokan nodigt uit om tot rust te komen. Hoe? Door gebruik van natuurlijke en traditionele materialen zoals bamboe, papier, natuursteen, hout,... samen met een intieme en zachte verlichting doorheen het hotel en natuurlijk de omgeving zelf met niks anders dan natuur en groen. De gast hoeft zich geen zorgen te maken over wat hij voor het ontbijt of bij het diner moet aantrekken. Chic of casual? Voor het gehele verblijf kan gekozen worden voor het dragen van een comfortabel uniform genaamd de kimono of de yukata die ter beschikking ligt. Houten slippertjes inbegrepen natuurlijk.
In de Tobira onsen Myojinkan, gelegen op 1050 meter hoogte net boven de charmante stad Matsumoto, draait alles rond traditie. Dit is de Nagano Prefectuur, een streek die op 2,5 uur high speed sporen van Tokio bereikbaar is. Deze regio wordt wel eens de Alpen van Japan genoemd dankzij het prachtige berglandschap en de dikke pakken sneeuw in de winter. De Tobira onsen is sinds tachtig jaar in de handen van de vriendelijke Saito familie en is een van de meest gerenommeerde en authentieke ryokan in Japan. Relais & Chateaux gaf zijn goedkeuring en de lat ligt hoog. Verwacht geen ultrachique setting en stijf gedoe maar wel 100% Japans comfort en grenzeloze gastvrijheid.
De ryokan werd volgens eeuwenoude traditie in natuurlijke materialen en rond een snelstromende rivier gebouwd. De familie Saito draagt het behoud van klassieke stijlelementen hoog in het vaandel. Zo redde de zoon onlangs een historisch huis in Matsumotu stad van de sloophamer door het op te kopen en er twee intieme restaurants in te vestigen. Hikarya restaurant serveert hier moderne interpretaties van de Japanse keuken en Lumiere presenteert Franse, organische gerechten met een Japans accent. Zowel de restaurants als het hotel hebben een ding gemeen: alles is hier op en top Japans, zonder de soms pijnlijke toegevingen aan de moderne wereld. De meeste kamers hebben tatami matten en de typische lay-out van een Japanse ruimte. Sh?ji of schuifwanden gemaakt uit bamboe en papier en een toko, een alkoof waar typische ornamenten staan. Bij de kamer hoort natuurlijk een grote badkamer, vaak met houten prive-hot spring bad en hightech toilet. Slapen doe je op de tatami en op futon matrassen. Misschien voelt het de eerst keer erg vreemd aan maar al snel word je deze Japanse manier van slapen gewoon. Voor wie zijn westers bed niet kan missen, zijn er enkele westerse kamers met normale bedden. De restaurants van het hotel zijn allebei Japans en serveren Kaiseki, of de haute cuisine uit Kyoto in traditionele stijl, ofwel al zittend laag aan de grond of iets moderner, aan gewone tafels geserveerd.
Een Japans koppeltje schuifelt op hun houten geta’s door de hotelgang en verdwijnt dan plots, elk apart, langs bamboe schuifdeuren met sierlijke Japanse tekens op. Japanse flipflops af, kleren in het mandje, douchen, wassen en dan genieten van het warme water. Tobira Onsen heeft vier type baden die de hele dag vrij te bezoeken zijn en die voor mannen en vrouwen apart zijn. Enkel het buitenbad is voor beide seksen samen terwijl de dames in de namiddag enkele uren alleengebruik krijgen. De vier baden bestaan uit de Hakuryu, oftewel het binnenbad en de Rotenburo, het buitenbad, vlak naast de rivier. Verder kan je nog kiezen uit het Kuzan bad om neer te liggen en het Yudono Setsugekka bad om recht te staan. Alle binnenbaden hebben zicht op de natuur dankzij een glazen wand die meestal open staat. De gemiddelde temperatuur van de warmwaterbron is 42°C Celsius. Het zuivere water van de Tobira Onsen is zeer zacht voor de huid en is ook geschikt voor diegenen met gevoelige huid. Mensen die problemen hebben met reuma, maag- of darmproblemen of aan het herstellen zijn van een ziekte, hebben baat bij het bezoeken van deze onsen.
De grote vraag is natuurlijk of de jonge generatie in Japan de traditionele onsen zal blijven bezoeken. Misschien verkiezen ze een weekendje spa’en in Bali in plaats van hot spring’en in hun eigen land. Volgens Rie Azuma, de ontwerpster van de onsen in het Hoshinoa Resort, zit de essentie van een onsen ryokan hem in het feit dat de gast zich onmiddellijk thuis voelt maar tezelfdertijd direct kan ontsnappen aan zijn dagdagelijkse leven. Door de opkomst van de nieuwere stijl van onsen en ryokans, is de gast minder verplicht om zich aan (maal)tijden te houden en is meer flexibel in wat hij wil doen en wanneer. Ook wordt de traditiegetrouwe tatamikamer vervangen door een actueler gegeven dat zelfs voor de Japanner een meerwaarde is tijdens zijn verblijf.” De grootste uitdaging bij het ontwerpen van een onsen vindt Azuma het feit dat de onsen een symbool is van de Japanse cultuur. “Je moet steeds voor ogen houden dat een onsen geen gewoon zwembad met warm water of een gewoon westers bad is. Mensen zwemmen of bewegen niet echt in het bad maar zitten eerder neer of staan recht. Ze willen kunnen ademen en genieten van de schone lucht in de omgeving. Er moet interactie naar buiten toe zijn. In een onsen moet je ook tot rust komen. Hoe ik het altijd best vergelijk is met een plek om aan meditatie te doen en 100% terug tot de essentie te gaan.”
Karuizawa is een ietwat chique refuge voor inwoners van Tokio die even aan de stad en de drukte willen ontsnappen. Je vindt hier dan ook veel vakantiehuizen in het groen die in de zomer een koel toevluchtsoord zijn voor welstellende stadsmensen, weg van broeierig en vochtig Tokio. Door de Shinkansen halte, oftewel de hoge snelheidstrein, komen er ook veel dagjestoeristen uit Tokio naar hier om te shoppen in een van de outletwinkels, te golfen of een fiets te huren en het 46.000 vierkante meter grote woud in te trekken. Elke japanner zal hier zijn dag proberen af te sluiten met een bezoek aan een van de onsen in Karuizawa, waarvan Hoshinoa Resort hier absoluut de mooiste is.
De kunst van het baden bleef ongemoeid, enkel het comfortniveau en het design werden grondig herwerkt. Deze ryokan is in feite een mini-hot spring dorp met veel ruimte, activiteiten en moderne voorzieningen dat een jonger maar ook een meer internationaal cliënteel aantrekt. De onsen zelf zien er strakker en moderner uit. Geen tatami-kamers in dit resort maar 77 villa’s verspreid over meer dan 90 hectares groen. Alle villa’s kijken uit over de rivier die in verschillende niveaus en erg esthetisch door het landschap stroomt. De normale, westerse bedden zitten ingenieus verwerkt in een houten vloer zodat ze er erg tatami uitzien maar het in feite niet zijn. De leefruimte van de villa, gedecoreerd met lage tafel en ontelbare kussens, kijkt uit over het water. Idem voor de badkamer met houten furo. Diamond Chair stoeltjes van Bertoia staan her en der verspreid door het landschap en de stijlvolle, strakke verschijningen die je nu en dan ziet opduiken zijn in feite de gasten zelf die de yukata van het hotel dragen en aan het rondwandelen zijn. “Een ander groot verschil is de manier van dineren.” Vertelt Kyoko Tanzawa van het Hoshinoya Resort. “In tegenstelling tot een traditionele ryokan, ben je hier niet verplicht om drie keer per dag te eten. De gast kiest zelf hoe of wat. Zelfs het ontbijt kan in het comfort van de eigen kamer worden genomen. Westers of Japans.” Het mooiste restaurant is Kasuke met enorme ramen en verschillende niveaus waar de gasten aan lage tafels zitten te eten. Wat op het bord komt, zijn seizoensgebonden, hoogstaande gerechten die licht verteerbaar en verrassend zijn.
Een sierlijke, jonge, Japanse dame loopt naakt in het halfdonker traag van de doucheruimte naar het bad. Het spiegelgladde oppervlakte van de onsen wordt even verstoord en het lijkt wel of het dampende bad nog sneller gaat ademen. Door zijn ligging op 1000 meter hoogte, vlak naast de vulkaan Mount Asama, trok dit gebied reeds begin de 20ste eeuw ontelbare bezoekers aan op zoek naar weldoend water. Hoshinoya Karuizawa Resort bevindt zich in een vallei dat de Yukawa rivier volgt en beroemd is voor het water dat weinig alkaline bevat en de reputatie van “water voor de mooie huid” meekreeg. De ryokan heeft twee baden: de Tombo-no-yu hot spring en het Meditation Bath. Vooral dat laatste is erg uniek wegens zijn minimale, ietwat mysterieuze verlichting onder en boven het water dat naar hot spring normen, met zijn 39 graden Celsius, iets koeler is dan normaal. Ook heeft het resort een volwaardige spa waar zowel van de traditionele als meer hedendaagse behandelingen kunnen worden genoten. De grote kracht van dit water is vooral geschikt voor mensen die oververmoeid zijn en die problemen met de huid hebben.
In Japan worden onsen meestal geassocieerd met plaatsen waar het in de winter gezellig koud is en waar er sneeuw valt rond de dampende, helende baden. Maar wie doorheen Japan reist, merkt al snel dat er wel overal een ryokan met onsen te boeken is. Soms zijn het zelfs heel gewone en grote hotels, niet noodzakelijk ryokan, die ook onsen aanbieden. Japan is tout court een groot vulkanisch land met overal geothermische activiteit. Zelfs in het tropische zuiden, op het schiereiland Kyushu, kan je in fraaie onsen terecht waarvan onze favoriet Wasaru no Satu Gajoen is.
Kyushu is zuidelijk, subtropisch en onbekend. Om er te geraken, kan je natuurlijk vanuit Tokio (of zelfs rechtstreeks vanuit Zuid-Korea dat hier zeer dichtbij ligt) vliegen maar zelfs met de Shinkansen-trein gaat het vrij vlot. Kagoshima is een gemoedelijke havenstad, vlak naast een indrukwekkende en actieve stratovulkaan, de Sakurajima. We springen op de Hayato no Kaze boemeltrein die ons naar Kareigawa Station brengt, een van de oudste en meest pittoreske treinstops in Japan. De Hayato trein lijkt we het klein broertje van de Orient Express: zwart glimmend met gouden letters en panoramische ramen die over het groene en voluptueuze landschap van Kyushu uitkijken. Te Kareigawa, een stationsgebouw compleet opgetrokken uit oud, donker hout en met een perron waar je snel nostalgisch van wordt, springen we een taxi binnen. De rit gaat naar Wasure no Sato Gajoen, een schat van een ryokan verborgen aan een snelstromende rivier en naast een stomende hot spring.
Gasten komen naar hier om te relaxen en zich aan het ryokan en onsen regime over te leveren. Je checkt in en krijgt je yukata, een type van kimono, met kousjes (je weet wel, het soort met de grote teen apart) en tabi slippertjes. Een warmere yukata voor tijdens de koudere avonden en een pyama liggen ook netjes voor ons klaar. In een ryokan hoef je zelfs je eigen kleren niet te dragen, doe het zoals de Japanners doen en ontspan. Te Wasaru is een juweeltje van een verborgen plek waar je langs nauwe paadjes naar je kamer loopt en waar er elegante kippen vrij rondlopen, het geluid van de rivier weerklinkt en de geur van open haarden in de lucht hangt. ’s Avonds, na het eten (in de privacy van je eigen kamer want elke gast heeft een gastvrouw die het eten brengt), komt iedereen samen om sochu te drinken rond een open haardvuur. Nu en dan komt er eens een Japanse, witte kip kijken of alles nog goed gaat.
We vlogen in comfortabele, Japanse stijl met ANA rechtstreeks vanuit Brussel naar Tokio vanaf 522 euro, taksen inbegrepen. In Premium Economy kan dit vanaf 1498 euro. www.nl.jal.com
Wie met ANA naar Japan vliegt, kan van het Experience Japan tarief genieten om naar elke binnenlandse bestemming in Japan voor ongeveer 95 euro, taksen in, te vliegen. Er is momenteel een promo om naar Kyushu te vliegen voor ongeveer 54 euro, taksen inbegrepen.
Tobira Onsen Myojinkan: Vanaf ongeveer 220 euro per persoon, per nacht, vol pension en gebruik van de onsen inbegrepen.
Hoshinoya Ryokan: Een dubbele kamer, zonder maaltijden maar met toegang tot de hot spring, begint vanaf ongeveer 220 euro, per kamer, per nacht.
Gajoen: Een nacht met ontbijt en avondeten, vanaf ongeveer 220 euro per persoon.
Op zoek naar ryokan met private onsen: www.private-onsen.com
Alles over onsen vind je bij Japan Tourism.
