Open/Sluit het zoekformulier
Salzburg is een heerlijk, compact en veelzijdig stadje: ideaal voor een korte citytrip of een sportieve vakantie. Het oude centrum is een schatkamer vol grandioze barokke gebouwen en toeristische trekpleisters. Wie de grootste attracties achter de kiezen heeft, kan bovendien genieten van een indrukwekkende hoeveelheid kunst, cultuur en gastronomisch vernuft. En buiten de stad wacht de ongerepte natuur van het mooie, golvende Salzburgerland.
Salzburg maakt me vrolijk. Wie zoals ik soms last heeft van vergaande neerslachtigheid moet hier dringend de kleurrijke straatjes van de binnenstad in – veel aangenamer en op termijn ook veel goedkoper dan het zoveelste bezoek aan de psychiater. Salzburg is niet alleen één van de mooiste plekjes van Oostenrijk, het is ongetwijfeld één van de meest idyllisch gelegen steden van Europa. De zogenaamde Altstadt – genesteld in een bocht van de Salzach – is een bloedmooi geheel van sierlijke torens en koepels te midden van een frisgroen berglandschap. De hele stad lijkt hier louter ter bevordering van de lokale esthetiek te zijn neergezet.
Bovendien ademt Salzburg muziek. Wie wil kan hier elke dag van het jaar een concert meepikken. Dat is geen toeval. De stad heeft een rijk en vruchtbaar muzikaal verleden. Een kleine 250 jaar geleden werd Wolfgang Amadeus Mozart hier geboren. Het muzikale wonderkind zou het grootste deel van zijn korte leven in het stadscentrum doorbrengen – voornamelijk zuipend en rokkenjagend op café, dat spreekt voor zich. Salzburg bleek de ideale voedingsbodem voor Mozarts genie, en dat valt eenvoudig te verklaren. Wie hier een namiddag door de straten en langs de pleintjes kuiert en niet de onderhuidse drang voelt een of andere symfonie te lopen neuriën is – helaas pindakaas – een zielloos monster. De kleuren, de prachtige tuinen, de kunstig gekrulde barokke façades en het getiktak van hakken en hoeven op de kasseien lijken Mozarts muziek als vanzelf weer op te roepen.
Salzburg is het Mekka van de Mozartfan. Je wordt er dan ook met verwijzingen naar de componist om de oren geslagen. Mozart kreeg hier zelfs een eigen plein, waarop een zeer ernstig kijkend en volkomen geromantiseerd beeld van de man werd neergeplant. In het echte leven kwam arme Wolfgang met zijn anderhalve meter nauwelijks boven de toog uit. Ook liep hij naar verluidt rond met een legendarische ‘Salzburger Nase’: een snavel van een neus waar menig waadvogel jaloers op zou zijn. Wie het beeld op de Mozartplatz voorbijloopt, komt na een tijdje op de veel minder bekende Papagenoplatz terecht. Dit kleine pleintje herbergt een leukere ode aan Amadeus: een vrolijk beeldje van vogelvanger Papageno, het hoofdpersonage van de Toverfluit – een van zijn bekendste opera’s. Gezien het plein voornamelijk door studentencafés wordt omringd, denk ik stiekem dat Mozart zijn eigen beeld liever hier had zien staan.
Mozart’s geboortehuis is nu een museum in de Getreidegasse – Salzburgs versie van de Antwerpse Meir, maar dan minder breed en mooier. Het is er erg druk en toeristisch, maar niet onaangenaam. De historische gevels waarachter de (veelal dure) winkels zich bevinden moeten van Unesco onaangeroerd blijven en elke zaak heeft zijn eigen – soms al eeuwenoude – smeedijzeren uithangbord. Zelfs de lokale McDonald’s moest zijn gele M thuislaten en een smid opbellen – ook hier word ik erg vrolijk van. Wie het museum in wil hoeft niet lang te zoeken. Het is felgeel en er staat in grote gouden letters ‘Mozarts Geburtshaus’ op. In Salzburg is subtiliteit alles. Het is het drukste museum van de stad, maar je vindt er wel een schat aan partituren, schilderijen, briefwisselingen, decorontwerpen en zelfs Mozarts allereerste viool. Zijn eigen huis, waarin hij op latere leeftijd verbleef, ligt aan de overkant van de Salzach en kan ook bezocht worden.
Mozart stierf in Wenen en werd er ook begraven, maar de rest van de familie rust op een aantal van de mooiste plekjes van de stad. Mozarts zus Nannerl ligt begraven in de tuin van het St. Peters Klooster in de Altstadt. Dit fraaie Benedictijnse klooster stamt uit de 7e eeuw en is daarmee het oudste in de Duitstalige wereld. Binnenin werd alles flink opgeknapt in pompeuze barokstijl, met een overdonderende combinatie van licht, goud en kleuren als gevolg. De tuin is nog mooier dan de kerk – hier houdt zelfs de meest wanhopige rouwer het droog. Het kerkhof van St. Peter fungeert al eeuwen als romantische laatste rustplaats voor de Salzburgse elite. Het staat er vol kleurrijke zerken en verrassende beelden, en alles wordt er van kop tot teen versierd met groen en bloemen. Nannerl ligt samen met onder meer componist Michael Haydn in de centrale kapel. Absoluut een bezoekje waard.
De oude binnenstad van Salzburg is een streling voor het oog. Het opvallendste gebouw is de mooie Salzburger Dom – zonder meer een indrukwekkend zicht. Het oorspronkelijke plan was echter om een kathedraal te bouwen met plaats voor maar liefst 16.000 kerkgangers – ongeveer de capaciteit van het huidige Sportpaleis. Na een voorzichtige kostenraming en de bedenking dat als men de kerk min of meer vol wou krijgen de hele stad elke dienst zou moeten bijwonen, werd uiteindelijk beslist het huidige exemplaar neer te poten – en zo is het goed. De Dom heeft trouwens drie poorten: die van het geloof, die van de liefde en die van de hoop. Goed kiezen waar je binnengaat dus.
Naast de Dom ligt de Residenzplatz, het grootste en voornaamste plein van de stad. De gigantische pronkfontein met de steigerende paarden is de grootste barokke fontein buiten Italië. Daarachter ligt het Residenz Paleis: de officiële thuishaven van de Prins-bisschoppen die over Salzburg regeerden vooraleer de hele regio bij Oostenrijk werd gevoegd. Op de derde verdieping kan je een verzameling schilderijen van onder meer Rubens, Rembrandt en Bruegel bewonderen. Wie echt de toerist wil uithangen vindt op de Residenzplats ook de alomtegenwoordige, ‘romantische’ paardenkoetsen. Je zult je lief maar eens meehebben.
Misschien nog meer iconisch dan de Dom is de gigantische witte burcht die van op de Mönchsberg als een stenen kroon boven het landschap uittorent. Festung Hohensalzburg is de populairste attractie van de stad en kan zowel te voet als met het kabelliftje bereikt worden. Binnenin vind je een resem musea en bezienswaardigheden. De prinselijke appartementen zijn fantastisch en vooral de gouden hal met haar prachtige houtsnijwerk is de moeite waard. Hier worden ook klassieke concerten georganiseerd, maar deze zijn vaak duur en toeristisch (lees: voornamelijk de bekendste stukken van Mozart worden hier gespeeld). Wie graag iets gevarieerdere – en vaak zo goed als gratis – klassieke muziek wil horen trekt best naar de concertzaal van het Mozarteum. In dit conservatorium vinden regelmatig erg mooie voorstellingen van studenten plaats. Het allergrootste muziekfeest is natuurlijk het Salzburg Festival dat van 18 juli tot 30 augustus wordt georganiseerd. Vijf weken lang kan je op verschillende plekken in de stad opera, drama en kamerconcerten bijwonen.
Wie uitvoerig van de Altstadt genoten heeft, kan de rivier oversteken voor een bezoek aan de nieuwe stad – overigens nog steeds best oud. Orgelstuk aan de overkant is ongetwijfeld het Paleis van Mirabell en de geweldige tuinen rondom: een overweldigende explosie van heroïsche standbeelden, sierlijke fonteinen en met veel zorg aangelegde bloementuinen. Barokker dan dit wordt het echt niet. Ben je je kindertijd zonder al te grote trauma’s doorgekomen, zou je de plek overigens onmiddellijk moeten herkennen. Het is immers hier dat de zangles van de legendarische Julie Andrews – voor de jongere lezers: iemand uit een ver verleden waarin muzikaal talent nog een vereiste was om in een musical mee te mogen spelen – aan de kindertjes Von Trapp de grote finale inging. Stiekem was die hele Sound of Music gewoon één grote reclamecampagne voor Salzburg. Wie daar zin in heeft, kan de hele scene shot voor shot en luid van je do-re-mi joelend als een overjaarse kleuter naspelen. Zelfs de gewelfde haag waar de meute kinderen enthousiast door huppelde staat er nog steeds. De misprijzende blikken van de locals zal je er wel – en geheel terecht overigens – gratis bij moeten nemen. Ik kon de drang nog net bedwingen. Vergeet links van het paleis zeker ook niet langs de grappige dwergenbeeldjes in de kaboutertuin te lopen.
Via de trapjes van de schattige Steingasse kan je de Kapuzinerberg beklimmen. Het is hier veel kalmer dan op de Mönchsberg en je zit er middenin de groene natuur. De Kapuzinerberg biedt ook met voorsprong het beste uitzicht over de oude stad. Op de berg werden verschillende aangename wandelpaden aangelegd. Ook het platteland buiten het centrum is een verkenning meer dan waard. Het uitgestrekte, golvende Salzburgerland is een erg dankbare speeltuin voor wandelaars en wielertoeristen. De laatste jaren werd hier een netwerk van meer dan 20 afwisselende, goed gemarkeerde fietsroutes uitgebouwd – zowel voor mountainbikes als voor gewone fietsen. Het decor is vaak fenomenaal. Soms lijkt je door een schilderij te laveren. Wel de ogen op de weg proberen houden natuurlijk!
Wielerliefhebbers die het prachtige Salzburgerland willen verkennen in het bijzijn van de grootste wielrenner allertijden, dienen zich in te schrijven voor de Eddy Merckx Classic. Elk jaar komt Merckx samen met zijn oude ploegmakkers naar Salzburg afgezakt om aan de naar hem genoemde wedstrijd van zo’n 170 km deel te nemen (ook kortere trajecten zijn voorzien). In zijn zog rijden een hele hoop sporthelden van Oostenrijk en daarbuiten mee. Toen ik er aan het verkenningstochtje deelnam, werd ik kinderlijk eenvoudig uit het wiel gereden door ex-Anderlecht doelman Daniël Zitka – bergop is zo mijn ding niet. De kannibaal zelf was toen al niet meer dan een stipje aan de horizon. De Eddy Merckx Classic vindt dit jaar plaats op 13 september en trekt jaarlijks zo’n 1.500 deelnemers. Inschrijven kan hier: www.eddy-merckx-classic.com.
Vanuit België rechtstreeks naar Salzburg vliegen is niet mogelijk. Vaak moet je overstappen in Wenen. Wie toch een directe vlucht wil, moet naar Keulen rijden.
Extra info over Salzburg en Salzburgerland vind je op: www.salzburgerland.com.
Surf voor een verzameling van do's & don'ts door locals naar www.visit-salzburg.net. Erg interessant voor wie iets specifieks zoekt of de grootste toeristenvallen wil vermijden.
Wie veel wil zien op enkele dagen tijd, doet er best aan een Salzburg Card aan te schaffen. Met deze kaart kan je voor 1, 2 of 3 dagen zo goed als alle bezienswaardigheden bezoeken en kan je gratis de bus nemen. De kaarten kosten tussen €24 en €37 voor volwassenen en de helft voor kinderen tot 15 jaar. www.salzburginfo.at.
