Open/Sluit het zoekformulier
Vertel aan een local dat je een reportage maakt over Idaho en Montana en je krijgt bijna elke keer dezelfde reactie: “Waarom?” Voor wie er woont is het landschap duidelijk evident, maar als toerist blazen deze vergeten staten je voortdurend van je sokken. De mensen zijn er hartelijk, de wegen kalm en panoramisch, het dierenrijk gevarieerd en alom tegenwoordig. Voeg daar de machtige bergtoppen van de Rocky Mountains aan toe en je weet het zeker: dit is het best bewaarde geheim van Amerika.
Always look on the bright side of life. We zingen de longen uit ons lijf terwijl we door de dichte bossen van noordelijk Idaho wandelen. We bevinden ons in 'bear country' en hoe graag we ook grizzly's en zwarte beren willen zien, als je te voet bent kan je maar beter hopen dat ze je pad niet kruisen. Maak zoveel mogelijk lawaai, hebben locals ons aangeraden. "Zo kunnen ze je horen aankomen en trekken ze zich terug." Blijkbaar hebben beren even weinig zin in onverwachte ontmoetingen met mensen als omgekeerd. En zo schallen de deuntjes van Monty Python ietwat aarzelend door de bossen, gevolgd door een hele resem andere meezingers. Hit me baby one more time. Het wandelpad zelf is eentonig en gaat genadeloos omhoog, maar ons einddoel is veelbelovend: we zijn onderweg naar Shorty Peak, een oude uitkijkhut op de top van een berg die vroeger door de brandweer werd gebruikt om bosbranden te spotten. Heel Idaho is bezaaid met dit soort 'fire lookouts' die enkel te voet bereikbaar zijn. Omdat ze toch stonden te verkommeren, maakte de overheid er bescheiden accommodaties van voor avonturiers, vaak met niet meer dan een matras, enkele stoelen, lucifers (elektriciteit is er niet) en een outhouse, een buitentoilet. Boek je een nacht, dan krijg je nauwkeurige weginstructies (reken niet op gps-ontvangst) - een cijfercode om de cabine binnen te geraken en het verzoek om je eten luchtdicht te verpakken zodat je geen beren aantrekt. Instructies, geheime codes en gevaar, het voelt als een James Bond film... Onze auto lieten we op het einde van een dirt road achter en de vers aangekochte 'bear spray' hangt gebruiksklaar rond ons middel, een soort pepperspray om een beer te desoriënteren en een aanval te vermijden. Duim op de hendel en niét duwen tot de beer zo dichtbij is dat je het wit van zijn ogen ziet, gaf de man aan de kassa ons als instructie mee, want je kan de spray maar één keer gebruiken. Het wit van de ogen, is dat niet heel erg dichtbij? Always look on the bright side of life... Dat die cabine maar snel in zicht komt.
Idaho, die de weinig sexy bijnaam van potato country kreeg, behoort net als Montana tot de minst bezochte en dunst bevolkte staten van Amerika. Er wordt meer te paard gereden dan met de auto, de dichtstbijzijnde buren liggen mijlenver verwijderd, verkeersborden doen dienst als schietschijf, spooksteden leggen het rijke verleden van de Gold Rush bloot en vee graast 'free range' in de zelden omheinde weilanden. Wie per ongeluk een koe aanrijdt - dat is minder uitzonderlijk dan het klinkt - is de eigenaar een nieuwe exemplaar verschuldigd. We rijden Idaho’s State Highway 55 en laten het niemandsland van Smiths Valley en Horseshoe Bend achter ons, de thuis van de Longhorn Ranch. Eigenaar Brad Ford zou ons op sleeptouw nemen om het vee te drijven, naar beren te speuren en met pijl en boog te leren schieten, maar onze gastheer stuurde zijn kat. “Oh, Brad? He's a real cowboy”, weet men ons aan het eerstvolgende benzinestation te vertellen. "They’re a special breed.” De sporen van het authentieke wilde Westen laten zich met andere woorden niet enkel in het landschap zien en ruiken - geuren van stro, verbrand hout en geroosterd vlees reizen voortaan overal met ons mee - maar ook voelen: als een cowboy er geen zin in heeft, dan gebeurt het niet.
Het wegennet van Idaho is bezaaid met wondermooie 'byways', zijwegen die een welkom alternatief zijn voor de snellere hoofd- en snelwegen. Er zijn zoveel zijwegen dat de staat er de bijnaam 'Scenic byway state' voor kreeg. Vertraging gegarandeerd, maar dat is net de bedoeling van deze great outfoors. We volgen de Salmon River scenic byway en de Ponderosa Pine scenic byway, twee wegen die bij de mooiste van Idaho gerekend worden. Af en toe kunnen we in de haarspeldbochten recht in de diepe rivierdalen kijken en zien we vissers of rafters de wildwaterrivier trotseren. Dit is de rand van de ongerepte Sawtooth wildernis, thuis van de grijze wolf, de slechtvalk en de beroemde Amerikaanse bald eagle. Om de arenden te spotten hoef je niet eens geluk te hebben: hun witte kop valt op tussen de groene boomkruinen langs de weg. Kom je te dicht, dan spreiden ze hun meterslange vleugels en verdwijnen ze langzaam klimmend in brede cirkels achter de heuvelruggen.
De hoogste toppen van de Sawtooth bergketen (in totaal 15 mijl breed en 30 mijl lang) zijn 3.600 meter hoog en overal waar je rijdt zie je de pieken wel ergens opduiken, als een mobiel decor dat elke foto waanzinnig mooi maakt. Aan de voet van Sawtooth aan Redfish Lake ligt een lodge met tientallen houten cabines, de enige accommodatie in de wijde omtrek en ook onze halte voor de nacht. Uitslapen zit er niet in: iedereen is hier vroeg uit de veren om te kamperen, te varen of te wandelen. Een speedboat voert ons een eind op het meer, terugkeren doen we te voet. Als we even nieuwsgierig afwijken van ons pad langs de oevers om een diep bos door te gaan, eindigt de route abrupt met een boodschap gekerfd in een houten paneel: stop, hier begint de Sawtooth wildernis. Terug bij onze cabine is een vos aan een houten bankje zo druk op zoek naar picknickrestjes dat hij ons de eerste minuut niet in de gaten heeft. Je zou voor minder een buitenmens worden.
Vanuit het niets zien we af en toe stoomwolken opstijgen uit de Salmon rivier. Alweer een verrassing: Idaho blijkt de hoogste concentratie warmwaterbronnen te hebben van alle staten in Amerika, via kleine scheuren in het aardoppervlak vermengen ze zich met het rivierwater. In tegenstelling tot de beroemde broertjes van Yellowstone National Park in Wyoming, waar je levend zou verbanden in een kokend hete massa, hebben de bronnen van Idaho een aangename temperatuur om in te dobberen. De volgende keer dat we witte stoomslierten zien dansen in de lucht, zetten we onze auto aan de kant, trekken we onze zwembroek aan en relaxen we in het warme bronwater. Voor sommige bronnen betaal je een kleine som om van de toegevoegde voorzieningen gebruik te maken, zoals verkleedkamers en toiletten. Maar de meest unieke én fotogenieke plekjes zijn de gratis toegankelijke varianten, zoals de hot springs in Sunbeam. Grote opeengestapelde kasseien zorgen voor afgebakende poeltjes en beschermen je tegelijk tegen de stroming van de rivier. Voorbij het dorpje Stanley wordt een warmwaterstroom opgevangen in een ton met stenen die in de rivierbedding is verankerd. Wordt het te warm, dan neem je de emmer en schep je wat koel rivierwater bij.
We zetten koers naar Montana door Grand Teton National Park, op grens van Idaho en Wyoming. Het opvallende Tetongebergte is een onderdeel van de Rocky Mountains. Hier geen warmwaterbronnen, maar wel met sneeuw bedekte bergtoppen die een schitterend contrast vormen met de groene natuurgebieden. Teton spreek je trouwens uit als 'tieten' en dat is niet eens toeval: 'téton' is Frans voor tepel, het was een Franse pelsjager die de naam bedacht toen hij de spitse bergpieken zag. De gletsjers uit de laatste ijstijd hebben in het park grote en kleine meren gecreëerd die verborgen liggen achter de hoge bomen, zoals Jenny Lake en Jackson Lake. Op een windstille dag zie je de bergen weerspiegeld op het kristalheldere water - het is een detour waard!
Meer naar het noorden ligt Yellowstone, het oudste nationale park van de wereld (1872) en het grootste park van de V.S. 96% van het gebied ligt in Wyoming, 3% in Montana en 1% in Idaho. Het gigantisch vulkanisch plateau waarop het park ligt levert een buitenaardse natuurpracht op met modderpoelen, vulkanische meren en om en bij de driehonderd actieve geisers. Tegen valavond verzamelen fotografen zich langs de populaire open plekjes tussen de naaldbossen in de hoop nog een wolf, een poema of lynx voor de lens te krijgen, maar wij gaan verder. Montana wacht op ons.
Je hebt geen plaatsnaambord nodig om te vertellen dat je in Montana bent. Zodra je de staatsgrens over rijdt verandert het landschap in gouden, golvende en woestijnachtige prairievelden onder een oneindige blauwe hemel. In elke richting kunnen we kilometers ver zien, enkel de Rocky Mountains breken af en toe de vloeiende lijn van de horizon. Het doet de bijnaam 'Big sky country' alle eer aan, een grootsheid die je ten volle voelt aan Flathead Lake, het grootste natuurlijke meer in Montana - en bij uitbreiding van het hele westen van de VS. Het meer is 320 vierkante kilometer groot en omringd door maar liefst zes staatsparken, waaronder Glacier National Park. Ondanks het feit dat Yellowstone naar Amerikaanse grenzen best dichtbij ligt – op 'amper' 560 km - is het landschap hier in het uiterste noordwesten van Montana op alle vlakken anders. Na het Amazonewoud is Glacier National Park de meest biodiverse plek ter wereld! De bergen zijn grilliger en dramatischer, de wegen hoog en kronkelig en het weer wisselvallig. Fours seasons in one day, weet een gids het prima te omschrijven, met vandaag ook een flinke lading hardnekkige mist. De naam van het park doet vermoeden dat gletsjers er het zicht domineren, maar in realiteit zijn ze bijna volledig gesmolten. Maar er zijn andere motivaties genoeg om het park te bezoeken: de natuur, de wandelingen, de totale afzondering. De hoofdweg (en enige autoweg) door het park is de 'Going To the Sun Road', een weg waar je mond onvermijdelijk van open valt. Door de wijdse vergezichten is het ook een populaire plek om beren te spotten, veilig vanuit de auto. Hoeveel beren er in Glacier zijn? “Niemand die het weet. Iedereen die we erop uit sturen om de beren te tellen, zien we niet meer terug”, grapt de gids.
We verlaten Glacier langs het oosten om er vervolgens iets verder noordwaarts weer in te rijden. Het is een dankbare insider tip van onze flauwe plezante gids, want amper 15% van de bezoekers komt helemaal naar deze behoorlijk ongerepte plek. Zet je petje af voor je uitstapt en blijf ver weg van afgronden, want hier in Many Glacier blazen beruchte windstoten en minicyclonen geregeld je oren achterstevoren...
Een klein dorp met heel lange straten, zo wordt Montana wel eens omschreven. Langs die straten liggen, net als in Idaho, tal van verlaten mijnstadjes die een halte meer dan waard zijn en afgelegen ranches waar cowboys een solitair bestaan leiden. Gelukkig zijn daar ook cowboys bij die zich wél aan de afspraak houden. In Lewis & Clark County, genoemd naar de eerste twee Amerikanen die in 1804 op ontdekkingstocht gingen in het noordwesten van de VS, hebben we een afspraak op de Blacktail Ranch. Hoewel de familie van de intussen overleden Tag Rittle er voornamelijk van het toerisme leeft en gastkamers verhuurt voor een good ol' wild west vakantie, is dit nog altijd een authentieke, werkende ranch uit 1889. Op het programma: paardrijden, het vee mee drijven, bonfires en barbecues bijwonen en naar de spannende anekdotes luisteren over vorig jaar overleden 90-jarige cowboy Tag en het harde pioniersleven van zijn overgrootouders. Het oude huisje waar Tag opgroeide is nu een eigenaardig minimuseum met daarin de gekste bewaarde spullen zoals oud speelgoed, posters en fascinerende huishoudtoestellen maar ook waardevolle vondsten uit een grote grot op de ranch: gereedschap, oude munten, skeletten en een heel arsenaal aan oude wapens. Het ene object hoort eerder thuis op de rommelmarkt, het ander in een archeologisch museum.
Danig onder de indruk van het ranchleven trekken we ook in Idaho nog een dag op met een cowboy. De 3K Ranch van Larry Knapp ligt op een halfuurtje rijden van hoofdstad Boise. Hier worden niet alleen paarden getraind, ook mensen komen uit alle uithoeken van de wereld om de kneepjes van het cowboyvak te leren. “En dat ligt mijlenver van het aanstellerige machogedrag dat je in films ziet”, verzekert Larry ons. “In het échte leven staan veiligheid, respect en verzorging voor het paard en het vee voorop. “A true cowboy works in silence”, vervolgt hij. Een echte cowboy werkt in stilte. De koeien op de 3K Ranch worden zonder geroep of gefluit op stal gebracht, de lasso's worden vliegensvlug maar geruisloos geworpen. "Als je je lasso boven moet halen is dat meestal slecht nieuws, je moet bijvoorbeeld een gewond of ziek dier uit de kudde halen. Daar hoort geen show of ego bij." Niet dat je als cowboy je behendigheid moet verbergen: bij lasso's werpen komen de nodige vingervlugge trucjes kijken die dagelijks geoefend worden op de ranch. Net als recreatief schieten trouwens. In Montana en Idaho wordt de trekker niet enkel overgehaald om te jagen of uit zelfverdediging (in de auto ligt wel vaker een geladen geweer naast de snelheidspook) maar ook voor het plezier. Larry en zijn vrouw hebben elk hun set geweren en pistolen, inclusief modieuze holders. Ze liggen gespreid op de keukentafel alsof het de doodnormaalste zaak van de wereld is, we kunnen onze ogen er niet vanaf houden. Even later hou ik een echt geweer in mijn handen en mik ik op een schietschijf tegen een klif, eerst met een jachtgeweer en daarna met een .45 Colt. "Vrouwen schieten meestal beter dan mannen", vertelt Larry. "Ze luisteren aandachtiger naar instructies, mannen willen gewoon schieten." En jawel, ik schiet raker dan mijn mannelijke reisgezel, die iets mompelt over beïnvloed gedrag. Ook bij het vee drijven worden we betrokken. Als Shorty, het paard waarop ik zit, plots zijn kalmte verliest, prijst Larry me voor mijn reactiesnelheid. "Het bewijst dat er een beetje cowboy in je schuilt." Ik lach en geef aan dat in Oost-Vlaanderen nochtans bitterweinig lasso's, op hol geslagen paarden en geweren voorkomen. "Het wilde westen is geen plaats. Het is een gevoel." Die is raak.
"Country roads, take me home." Ons arsenaal aan meezingers geraakt langzaam uitgeput, maar als we eindelijk op de top van Shorty Peak staan is het afzien meteen vergeten. De kleine, houten cabine met vier wanden van glas ziet er bijna goddelijk uit in de avondzon en de omringende natuur is zo puur dat je zou kunnen zweren dat je de grond onder je voeten voelt ademen. In elke windrichting liggen bossen en bergen voor zover het oog reikt: Canada (British Columbia) en de Selkirk bergketen in het noorden en oosten, de Selkirk wildernis en Lone Tree Peak (2.019 m) in het westen, Montana en de Purcell bergen in het zuiden. Een eenzame adelaar zweeft vlak boven ons hoofd op de warme luchtstromen, twee berggeiten strekken nieuwsgierig hun kop door het struikgewas, in de verte horen we wolven huilen en een sluwe eekhoorn probeert zich toiletpapier uit het outhouse buit te maken. Geen andere plek waar we op dit moment willen zijn. We sprokkelen hout, eten brood en kaas bij het kampvuur, gaan slapen met de ondergaande zon en worden 's morgens vroeg om half zes gewekt door een bijna oogverblindende oranje gloed die de temperatuur in de cabine in een vingerknip opdrijft. Moe of niet moe, opstaan doe we toch. Hoe breng je de ochtend verder door alleen op een bergtop? Je observeert de berggeitjes die zich bij het kampvuur hebben genesteld, kijkt naar de snelweg van vogels tegen de bergflanken en naar de gele pijnbomen en rode sparren die alsmaar feller kleuren naarmate de zon hoger klimt. Luister naar het geruis, het gesjirp, het gezoem, het geritsel... en naar je hart, dat nu al stilletjes smeekt om deze reis nog een keer opnieuw te mogen maken.
Nabij de Sawtooth Mountains, ID: Redfish lake lodge, www.redfishlake.com
In Grand Teton National park, ID: Colter Bay cabins, www.gtlc.com
In Yellowstone National Park, WY: Yellowstone Lake Hotel, www.yellowstonenationalparklodges.com
Nabij Glacier National Park, MT: Hidden Moose lodge in Whitefish, www.hiddenmooselodge.com
In Lewis & Clark County, MT: Sacajawea Hotel in Threeforks. www.sacajaweahotel.com
Nabij Flathead lake, MT: Outlook Inn, www.outlookinnbandb.com
Shorty Peak fire lookout, ID: www.recreation.gov
3K Ranch in Star, ID, www.3kranch.com
Blacktail Ranch in Wolf Creek, MT, www.blacktailranch.com
- Fiets het parcours van de Hiawatha Trail van Idaho naar Montana, www.ridethehiawatha.com
- Wildwaterrafting op de Snake River ten zuiden van Grand Teton, blackdograftcompany.com
- Kajakken op Flathead Lake nabij Glacier National Park, MT, flatheadlake.us
- Een gegidste rit met de historische bussen van Yellowstone of Glacier National park.
- Bewonder de watervallen van Shoshone Falls aan de Snake River, nog 14 meter hoger dan Niagara Falls.
- Bezoek enkele verlaten mijndorpjes, zoals Garnett ghost town bij Missoula, Elk Horn bij Helena en Idaho City bij Boise. www.garnetghosttown.org, www.stateparks.mt.gov/elkhorn en www.visitidaho.org
- International Centre for Birds of Prey, nabij Boise. Het centrum wordt gerund door the Peregrine Fund, een internationale non-profitorganisatie die bedreigde roofvogels van over de hele wereld opvangt. De dieren herstellen er van ziekte, verwondingen of andere levensbedreigende situaties, zoals loodvergiftiging van kogels. www.icbp.org
