Open/Sluit het zoekformulier
Connaisseurs en bon vivants beweren dat Zuid-Tirol de hoogste levenskwaliteit van Italië biedt. Wat dacht je van charmante steden zoals Bolzano en Merano, daarachter majestueuze Dolomiti pieken met ertussenin vruchtbare, groene valleien. Sud Tirol heeft alles, zeker op het bord.
Wanneer je opvangt dat de excentrieke en bekende oprichter van Wallpaper* magazine en huidig hoofdredacteur van het internationaal bejubeld magazine Monocle net een pied-a-terre in Merano kocht, dan zou toch een belletje moeten gaan rinkelen. Tyler Brulé reist 95% van het jaar de wereld af, in first class als het kan, en koopt zich een huis in Zuid-Tirol, of all places? Waarom is Brulé zo zot van dit noordelijk stukje Italië? Omdat hij smaak heeft, natuurlijk, en een bon vivant blijkt te zijn. Eentje die houdt van de aanstekelijke mix van indrukwekkende natuur, een fijn klimaat met vier seizoenen, Italianen die zot zijn van het goede leven op niveau en een terroir die fijne gastronomie en aantrekkelijke wijntjes oplevert. Zuid-Tirol ligt in de voortuin van Italië, net over de grens met de Oostenrijkse Alpen en met als kers op de taart de majestueuze Dolomieten, ook nog eens UNESCO-beschermd. Verwacht je aan een sensationeel landschap eenmaal je links of rechts afslaat van de A22 vanuit Innsbruck richting het zuiden van Italië. Een landschap met pinnige pieken, vervaarlijke afdalingen en ravijnen, rustige en eenzame plateaus en buitenaardse rotsformaties. Naast al dit natuurschoon is er hier nog iets erg bijzonder. De aanwezigheid van ontelbare adressen en plaatsen om van het goede leven te genieten.
Start een culinaire pelgrimstocht in Zuid-Tirol in stijl en neem de dromerige Reschenpas, wanneer die open is natuurlijk. Het gelijknamig meer geeft een fijn en welkom gevoel wanneer je Oostenrijk inruilt voor La Bella Italië. Weliswaar met nog steeds alle borden zowel in het Italiaans als het Duits aangegeven. Onze eerste rendez-vous is ergens in een geheime en rustige vallei: de Val Senales, of Schnalstal in het Duits, is zelfs tijdens de zomerpiek een goed bewaard geheim. We zijn er om de keuken van het Finailhof uit te proberen, volgens insiders de beste plek om de echte, Sudtirolische cuisine op het bord te krijgen. Op 1973 meter hoogte, met zicht op de stille vallei beneden, krijgen we hartige en huisgemaakte gerechten geserveerd door blozende dames in traditionele jurken. Wandelaars schuiven bij aan de lange, houten tafels buiten. Met killiger weer zit je binnenin in de historische Alm die dateert uit 1416, volgepakt met curiositeiten uit de oude doos. De specialiteit van de dag? Perfect klaargemaakte geitenstoofpotje met hemelse, geroosterde aardappeltjes uit de oven. Eenvoud siert, hier in het Finailhof, naast de ontelbare jachtattributen en –trofeeën aan de eeuwenoude houten wanden van de Alm natuurlijk. Beneden in het dal logeren we in de nieuwe appartementen van Doris & Alexander Rainer. Hun Josephus is een goed geslaagd architecturaal project met vier vakantieflats, vlak naast een kabbelend beekje en met zicht op het groen van de Schnalstalvallei. Traditie mixt hier feilloos met hedendaagse en minimalistische accenten. Oude, krakende plankenvloer van de lokale lorken en dennenbomen zetten design lampjes in te kijker. Josephus is een goed adres voor wie meer ruimte wil dan een traditionele hotelkamer en graag de illusie heeft om even in een stille, vergeten vallei in Zuid-Tirol te wonen.
’s Avonds hebben we een diner gepland met Stefania en Paul Gröner van Hotel en restaurant Goldene Rose in het bergdorpje Karthaus. Wie de echte gastvrijheid van Zuid-Tirol wil beleven, komt naar deze tempel van oprechte gentilesse waar je de opgewaardeerde, betere keuken van Schnalstal kan proeven. Paul is een echte bon vivant en ondernemer pur sang. Hij runt dit familiehotel samen met zijn vrouw en kinderen, kocht enkele decennia geleden een oude berghut op die nu een schat van een rifugio is en runt ook een cateringbedrijf waarmee hij de wereld wil tonen hoe verdraaid lekker de traditionele Knödel uit Tirol zijn. “Probeer vanavond mijn uniek en speciaal Knödelmenu” lacht hij. Deze perfect ronde bolletjes, de grootte van een tennisbal, worden traditioneel met spek of spinazie, kaas of kruiden geserveerd, maar Paul geeft er een goeie draai aan. “Met basilicum en mozzarella, of met truffels, waarom niet!! Normaal had ik de witte uit Alba besteld maar de helikopter kon vanmorgen niet landen dus is het “maar” zwarte truffel geworden!” grapt hij wanneer hij ons goedkeurend zijn opgewaardeerde versie van Knödel ziet proeven. “Iedereen denkt dat Knödel caloriebommetjes zijn maar dit valt allemaal goed mee, wanneer je het goed bereidt natuurlijk. Knödel maakt deel uit van onze Heimat maar ik ben nog altijd van plan om er de wereld mee te veroveren! Ooit zullen er food trucks met Knödel in NYC staan en iedereen zal verslaafd zijn!” lacht Paul. Hij stelt ons voor om ook een nachtje door te brengen in zijn Rifugio Bella Vista, op 2845 meter hoogte en met zicht op de Val Senales gletsjer. Paul kocht deze historische hut uit 1890 een paar decennia geleden en runt het nu met evenveel toewijding als zijn Goldene Rose beneden in de vallei. Onlangs kocht hij ook een kleine hut die vroeger diende als douaniershuis en waar je nu met twee personen op de grens tussen Italië en Oostenrijk kunt overnachten. Tijdens de winter zijn het de wintersporters die de rifugio als uitvalsbasis gebruiken, in de zomer zijn het blozende wandelaars die van hut tot hut trekken, en ’s avonds van de sauna met zicht op de bergen genieten. Op het bord verschijnen superhartige, huisgemaakte en smaakvolle gerechten. ’s Avonds een compleet menu, bijeen gekookt door het jonge en vriendelijke Bella Vista keukenteam, ’s middags zijn het terug de klassiekers zoals de Knödels en grote borden met stomende pasta’s die de wandelaars terug energie geven. Paul vertelt ons een geheim en zegt dat hij van plan is om een paar van de historische kamers, allemaal zonder eigen badkamer, te transformeren tot meer luxueuzere versies, wel met eigen sanitair. Perfect voor wie wat meer comfort wil op grote hoogte, met zicht op de gletsjer en weg van de wereld.
Merano is een ander goed bewaard geheim in Noord-Italië. Deze compacte en intieme stad is vooral bekend voor de thermen die vlak in het centrum van de stad liggen. Sinds de 19de eeuw is dit een favoriet voor de beau monde (Keizerin Sisi was fan) die hier kwam voor het milde klimaat, het zuivere water, de berglucht en de stad zelf die met zijn Jugenstillgebouwen en rijkelijke, oude villa’s een chique sfeer uitstraalt. We overnachten in het vrij nieuwe hotel Ottmanngut, een oud herenhuis en voormalige boerderij uit de 13de eeuw, verborgen in een rustige straat en met een verhoogde tuin die overgaat in een bergflank bezaaid met wijnranken. De jonge eigenaars, broers Martin en Clemens Kirchlechner, namen in 2010 de familiezaak over en renoveerden het huis bijna compleet. Ottmanngut is een mix van traditie, klassiek met nieuwe elementen en verfijnde luxe. Alle negen suites zijn uniek van lay-out, sommigen hebben een eigen balkon met zicht over de daken van Merano, anderen kijken uit over de wijngaard en de tuin. Tijdens de zomermaanden organiseren Martin en Clemens muzikale avonden in de sfeervolle tuin: jazz of blues vergezeld van glazen goede wijn, populair ook bij de lokale, jonge Meraner die deze vorm van intiem entertainment in een elegante setting wel weten te smaken. De broers maken zelf ook wijn, vooral van de lokale druivenvariaties, zo’n 500 liter per jaar en vooral bestemd voor wijnproevingen en –avonden in het hotel zelf. Een paar groene en rustige straten verder schuiven we aan tafel bij de charismatische chef Andrea Fenoglio die met zijn Michelinsterrenzaak Sissi de meer verfijndere en heruitgevonden keuken van Zuid-Tirol serveert. Een vloeibare pizza bijvoorbeeld of een vitello tonato die er compleet anders uitziet dan de traditionele schijfjes kalfsvlees die iedereen wel kent. De setting is erg Meraner: een art-nouveaugebouw, met zicht op het kasteel en met grote ramen die in de zomer openschuiven en het zachte berglicht binnen laten. Chef Andrea staat in de keuken, komt regelmatig bij zijn klanten en zijn vrouw in de zaal, en koos ervoor om het restaurant klein en intiem te houden: maar elf tafels waarvan nummertje 11, een beetje apart van de zaal, de meest populaire van trouwe klanten is. Luxe staat te Merano vaak voor ingetogen en intiem, zonder de bling bling van sommige, andere Noord-Italiaanse steden.
Wie graag buiten zit en van de natuur of berglucht geniet, heeft in Merano genoeg keuze. Hotel Mirramonti bijvoorbeeld, dat naast hotel met spectaculair uitzicht over de vallei, ook een goed adres is om een aperitief te komen drinken of iets te eten. Reserveren is een must want deze plek is popumair, zowel bij locals als bezoekers die houden van dineren op grote hoogte. Slow food gerechtjes als lunch of 's avonds een op Italiaanse keuken geïnspireerd fine dining-menu. De wijnlijst is uitgebreid en met een trotse focus op wat hier in Zuid-Tirol beschikbaar is. Wijntjes bijvoorbeeld van de coöperatieve Nals Margreid die druiven van 140 wijnboeren verspreid over 150 hectares grond opkoopt en transformeert tot interessante creaties. Kom hier voor de interessante architectuur van de hightech wijnkelders en de koele en intieme vinotheque waar je bijna alle wijnen van het label kan proeven. Druiven zoals de populaire pinot blanc en grigio, maar evengoed de minder bekende en autochtone varianten zoals de lagrein of de vernatsch/schiava worden hier verwerkt tot toegankelijke en betaalbare wijnen. Wat verder weg stoppen we in een andere vinotheek, die van het Kränzelhof in het dorpje Cermes op een boogscheut van Merano. De wijnbouw zit diepgeworteld in deze streek, al eeuwenlang van generatie op generatie. Ondanks de noordelijke ligging heeft deze vallei toch een Mediterraan klimaat die zorgt voor meer intensere toetsen in de fles. Probeer het tijdens een lunch in de groene tuin van restaurant Miil op het Kränzelhof, met het geluid van voorbij stromende beekjes op de achtergrond. Na wat wijnproeven, kunst bekijken en door de tuin wandelen is het rustig zitten en genieten van meer Mediterraan geïnspireerde gerechten.
Voor inwoners van Zuid-Tirol is Bolzano de metropool. De grote, drukke stad, het epicentrum van hun geliefde regio. Voor bezoekers is het een charmante en nog steeds erg compacte stad, omarmd door majestueuze bergen, en met een oud centrum waar autovrije straatjes ontelbare bars, restaurantjes en toffe boetieks verbergen. We logeren in de nieuwe Mirror Houses, twee vakantieflats die eigenlijk strakke paviljoenen zijn, gedeeltelijk uit glas, omringd door velden van appelbomen. Ons Mirror House is de perfecte uitvalsbasis om Bolzano en omgeving te verkennen: terug meer ruimte dan een hotelkamer en omringd door vruchtbare boomgaard. Bolzano zelf is een stad waar je gerust enkele dagen mag voor reserveren. ’s Avonds, zeker tijdens de zomermaanden, zitten de terrasjes vol en genieten de Bolzen van royaal uitgeschonken glazen Aperol Spritz (die hier vaak maar 4 euro per glas kost) en van de sfeer die terug erg relax en zuiders is. Een goed adres waar je ’s avonds tussen de hippe locals zit is Fischbänke in de autovrije oude stad. De bar is eigenlijk niks meer dan een terras buiten met een lange bar waar aan sneltempo prosecco met Aperol of witte vlierbloesemsiroop voor de populaire Hugo gemend wordt. Van hip gaat het te Bolzano erg vlot naar traditioneel. Een niet te missen klassieker is restaurant Vögele in het hartje van de historische stad, vlak bij de charmante groeten- en fruitmarkt. Vögele is een gerespecteerd etablissement in Zuid-Tirol, eentje dat dateert van de 13de eeuw en met veel geschiedenis en interessante verhaaltjes. De habitués, van oude dametjes tot zakenmannen en shoppende vriendinnen komen hier voor de toegankelijke en hartige keuken. Van een cappuccino met huisgemaakte taart in de ochtend tot stevige en traditionele “Erdäpfelblattln” of “Stockfischgeröstel”, een soort van aardappelgerecht om de hongerige magen te vullen. Probeer een tafeltje beneden in de historische zaal of buiten onder de lage gewelven te reserveren om Bolzano voorbij te zien wandelen.
Wat verder richting Verona, duik je zo de Dolomieten binnen. Tijdens de winter is dit een paradijs voor wintersportliefhebbers, vanaf de lente tot de herfst een refuge voor wie intens wil genieten van de natuur en het goede leven. Een goed, weliswaar eenvoudig adres voor wie houdt van de fantastische keuken van Zuid-Tirol is Rifugio Fuciade, eigendom van de charismatische Rossi familie en gelegen in de Trentino-streek. Wanneer het sneeuwt, geraak je hier enkel door te wandelen of met een enorme, gesloten sneeuwmobiel op rupsbanden. Via een slingerend weggetje arriveer je dan in de rifugio, die op 2.000 meter hoogte ligt. Een verzameling van houten gebouwtjes in een stille en zonovergoten vallei die overdag populair is bij wandelaars maar ’s avonds zalig verlaten en muisstil is. Ooit gebouwd door enkele priesters en dan overgenomen door chef Sergio Rossi is dit adres een goed bewaard geheim voor Bourgondiërs. Chef Sergio, samen met vrouw Emanuela en drie kinderen, serveert hartig maar hoogwaardige gerechten, zo veel mogelijk bereid met lokale ingrediënten. Denk maar aan fluwelige polenta, krachtige, wilde boschampignons, huisgemaakte pasta’s en dito charcuterie plus delicate appelcake als dessert. Sergio heeft ook een wijnkelder van meer dan 300 wijnhuizen. Overdag is het genieten op het zonovergoten terras en ’s avonds tijdens de wintermaanden opwarmen bij de stoof of het vuur terwijl het buiten vriest dat het kraakt. De kamers boven zijn eenvoudig maar comfortabel, met eigen badkamer en sommige met balkon en zicht over het nachtstille landschap.
Ook een must-stop al skiënd van hut tot hut is Rifugio Belvedere met zicht op de Pelmo, Civetta en de Marmolada bergen. Kom hier voor de honderden flessen huisgemaakte grappa die Ivo Torre zelf inlegt. Belvedere was ooit een eenvoudige hut die enkel maar panini en grappa’s aan de voorbij skiënde meute serveerde. Nu kan je hier ook de eenvoudige keuken van de Dolomieten en de huisgemaakte dessert van de nonna uitproberen. Goedlachse Ivo vindt dat zijn specialiteit hamburgers maken is, naast grappa serveren. Het plukken van de kruiden en bloemen die in de drankjes gaan, laat hij over aan zijn bevallige vrouw. Vanaf hier kan het bijvoorbeeld naar Rifugio Comici, een beroemd en berucht adresje niet ver van Sella Ronda. Je komt niet naar hier voor de traditionele Zuid-Tiroolse keuken maar wel om oesters, gegrilde vis, kreeft en spaghetti al vongole te eten. Rifugio Comici opende in 1955 en de bewijzen van meer dan vijftig jaar lang beroemde gasten hangen aan de muur. Vandaar de cult status van dit adresje, alhoewel de looks van het gebouw met zijn blauwe, Grieks aandoende raampjes er ook wel voor iets tussen zitten. Boek zeker een tafeltje op voorhand, liefst in het zijkamertje van het restaurant. Buiten is er een oester en champagnebar die bij elk glas dat je bestelt een bordje met fijne hapjes serveert. Comici mag dan eenvoudig eruit zien, het volk dat hier vaak samenkomt draagt de laatste skimode en is volledig in style.
De laatste stop tijdens deze foodsafari in Zuid-Tirol is het ultramooie en dromerige plateau Alpi di Siusi (Seiser Alm in het Duits) aan de voet van het Sassolungo gebergte. Dit is het grootste plateau in de Alpen, zelfs in Europe, gelegen in de Val Gardena regio, op ongeveer 1900 meter hoogte. In de zomer is dit een wandelaarsparadijs, in de winter is de gigantische alpenweide als een plaatje bedekt met fonkelende sneeuw. Wie niet graag skiet, komt hier om te wandelen, in de zon te zitten en terug te genieten van fijne en kleine delicatessen in verborgen hutten. Bijvoorbeeld de hooisoep, geserveerd met versgebakken brood en lokale kruiden, uitgevonden en gepresenteerd door chef Franz Mulser van de Gostner Schwaige Hutte. Zijn peperkoeken refuge ligt op wandelafstand van het skistation van Alpe di Siusi (dat trouwens enkel met kabelbaan bereikbaar is, enkel auto’s met een reservatie in een van de hotels op het plateau mogen erin). Franz Mulser draagt altijd een vilten hoedje met lokale outfit. Hij werkte lange tijd in een bekend, sterrenrestaurant in Duitsland tot hij besloot om naar zijn Alpe di Siusi terug te keren. Gostner Schwaige is een compacte hut met gigantisch terras naast een skipiste en wandelpad. Kom hier voor stevige maar inventieve gerechten of producten van de schapenboerderij van de familie van Franz. Probeer een delicate osso bucco en eindig met het legendarisch dessert Kaiserschmarren mit Preiselbeeren (vertaling: een lokale caloriebom/pannenkoek met suiker, boter en dit geval met veenbessen). Zo voel je je eerst in Italië en daarna in Oostenrijk dat om de hoek loert. Op het zonovergoten terras van Franz besef je nogmaals hoe de Dolomieten het beste van twee werelden zijn. Of beter: het beste van verschillende werelden, want dat Sassolungo-gebergte in de verte zou evengoed een stukje spectaculaire Andes in Chileens Patagonië kunnen zijn.
We reden naar Zuid-Tirol via de Fern Pass in Oostenrijk en dan de mooie Reschenpas. De Brennerpass is natuurlijk ook een optie om snel in Zuid-Tirol te geraken. Vanuit Brussel is het ongeveer 950 kilometer rijden. Vliegen kan rechtstreeks vanuit Brussel op Verona, met Ryanair bijvoorbeeld.
Via de website van Zuid-Tirol kom je meer te weten www.suedtirol.info/nl
Logeren
Josephus appartementen, vanaf 160 euro voor een appartement voor vier personen. www.josephus.it
Rifugio Bella Vista: vanaf 61 euro per persoon in een dubbele kamer in half pension. Het Douaniershuisje kan vanaf 190 euro voor twee in half pension. www.goldenerose.it
Ottmanngut: vanaf 220 euro voor een dubbele kamer met ontbijt. www.ottmanngut.it
Mirror Houses: 200 euro per nacht voor twee personen. www.mirror-houses.com
Rifugio Fuciade: een overnachting in een dubbele kamer met badkamer per persoon kost 90 euro in half pension, in B&B 50 euro. www.fuciade.it
Eten en drinken
Jausenstation Finailhof in Schnalstal
Meer over Knödel www.knoedel.it
Restaurant Sissi in Merano www.sissi.andreafenoglio.com
Restaurant Miil in het Kraenzelhof www.kraenzelhof.it
Restaurant Panorama in Hotel Miramonti, Merano www.hotel-miramonti.com
Wijngoed Nals Margreid nabij Merano www.kellerei.it
Bar Fishbänke in Bolzano
Restaurant Vögele in Bozano: www.voegele.it
Rifugio Belvedere www.ristorobelvedere.it
Rifugio Comici www.rifugiocomici.com
