Open/Sluit het zoekformulier
Blauwgrijze terrassen van leisteen lopen steil naar beneden over de brede hellingen. Perfect onderhouden druivenstokken liggen over de heuvels als een sappig groen lappendeken. En schilderachtige, witgekalkte dorpjes steken helder af in de zee van wijngaarden. Welkom in het Ahrdal, een van de kleinste wijnregio’s van Duitsland, en een wereld verwijderd van de hordes toeristen die aan de nabijgelegen Moezel en Rijn neerdalen.
Het Ahrgebied is erin geslaagd een goedbewaard geheim te blijven, waar wijn en wandelen perfect gecombineerd zijn in de Rotweinwanderweg – een wandelpad van 35 kilometer dat door het Ahrdal (Ahrtal in het Duits) slingert langs kasteelruïnes, weelderige bossen, charmante dorpjes en tientallen wijnmakerijen tussen de dorpen Altenahr en Bad Bodensdorf. De Ahr is een betrekkelijk klein riviertje dat in Blankenheim ontspringt, nog wat stroompjes meeneemt om dan uit te monden in de Rijn. Om de Ahrvallei in te rijden moet je door een tunnel. Die is de oudste van Duitsland.
De meeste bezoekers verkennen het gebied tijdens een dagtocht en concentreren zich op een klein deel van de Ahrvallei. Maar je kunt het ook rustig aan doen en een lang weekend doorbrengen tussen de wijnmakerijen en dorpen, en het volledige pad in een rustig tempo afleggen. De Rotweinwanderweg is duidelijk gemarkeerd door trossen rode druiven die op palen en bomen geschilderd zijn. Zoals de naam van het wandelpad zegt, staat het Ahrdal bekend voor zijn rode wijnen, met name de spätburgunder (Duits voor pinot noir). Het mooiste stuk loopt tussen Altenahr en Ahrweiler, waar je de steilste terrassen, de weelderigste wijngaarden en prachtige uitzichten over de pittoreske dorpjes van de Ahrvallei vindt. Voor wie maar één dag heeft, is het traject van Altenahr naar Dernau – 10 kilometer – wellicht de beste keuze. Dat stukje van het pad begint bij Burg Are, gebouwd rond 1100. Als je naar de top van de kasteelruïne klimt, word je beloond met een geweldig uitzicht over de vallei. De wandeling gaat verder in de richting van Mayschoß door wijngaarden en bossen. Als je uit het bos komt, zie je het dorpje liggen aan de rivierbedding van de Ahr. Kronkelend langs het dorp boven de krappe bochten van de rivier, vind je langs dit stuk de steilste terrassen doorkruist met wijnstokken die naar de kant van de weg lopen. Voorbij de vlakke weilanden van Rech zul je al snel Dernau zien, een van de grotere dorpen langs de Rotweinwanderweg. Het is een uitstekend eindpunt voor een behoorlijke wandeldag met veel plekken om te lummelen tijdens het proeven van wijn en traditionele Duitse gerechten. Na Dernau opent de vallei zich en begint het dramatische landschap wat te vervagen.
Nog een must-do is een stukje van een andere route, de Ahrsteig, in het bijzonder de 17 kilometer lange tocht van station Kreuzberg naar station Walporzheim. Uitdagender en wat vermoeiender dan de Rotweinwanderweg, maar het pad laat het Ahrdal van zijn spectaculairste kant bewonderen. Eerst kom je de 9de-eeuwse hoogteburcht Kreuzberg tegen, die op een kleine rotskegel hoog boven de Ahr staat. Dit is het enige bewoonde kasteel in het Ahrdal. Hoe mooi moet het zijn om hier ’s morgens wakker te worden en je te verbazen over de opkomende dalmist tussen de rotsen en de wijnstokken! De klim naar het imposante Teufelsloch (Duivelsgat) met zijn duizelingwekkende uitzicht wordt gevolgd door de smalle rotsrichel en de steile afdaling naar het natuurreservaat Langfigtal.
De Ahrsteig blijft aan de zuidkant van het dal, waardoor het alleen uitzicht biedt op de 12de-eeuwse Are-ruïne. Maar een omweg naar boven is de moeite waard, want het uitzicht is fantastisch. Wie dan nog energie heeft, kan via kronkelige wegen de Teufelsley beklimmen en het grootste samenhangende kwartsietblok van Europa bewonderen. Weer zo’n indrukwekkende rots waar het Ahrdal van wemelt. Je wordt beloond met het uitzicht op de Ahrschleife, Mayschoß en de volgende kasteelruïne: de Saffenburg. Het plateau van het kasteel met zijn talrijke zitgelegenheden is te bereiken via een korte wandeling.
Wie wil, kan de wandeling een paar kilometer verderop in Rech beëindigen en de trein terug nemen. Voor de avonturiers wacht de beklimming van de Krausberg, met 395 meter het hoogste punt van de wandeling. Vanaf de toren zie je niet alleen het Ahrdal, dat gedomineerd wordt door wijngaarden, maar op een heldere dag kun je zelfs de Dom van Keulen zien. Ook de afdaling via kronkelige wegen naar de Ahr is een uitdaging. Vanaf hier kun je welverdiend genieten op een vlak bospad langs de rivier, voordat als beloning het wijndorp Walporzheim volgt. De beste tijd om het Ahrdal te bezoeken is ongetwijfeld de vroege herfst (september en oktober), wanneer vurige herfsttinten over het landschap beginnen te spoelen, dikke bundels druiven aan de wijnstokken hangen en de oogst in volle gang is. Het Ahrdal is overigens niet alleen een uitstekende plek voor wandelaars om in de natuur tot rust te komen. Het is ook interessant fietsgebied: er zijn veel steile, technisch veeleisende paden met veel hoogteverschillen voor mountainbikers. Maar ook relaxed fietsen kun je er, want net zoals langs de Moezel ligt er een fietspad dat de rivier door de hele vallei volgt.
Op papier is het Ahrdal eigenlijk niets bijzonders. De heuvels zijn niet ongewoon hoog, de steden vrij klein en de rivier waarnaar alles vernoemd is, is ook relatief klein van formaat. Maar zelfs de Romeinen waardeerden wat het Ahrdal echt te bieden heeft. We weten dat ze al gesetteld waren in de Ahrvallei vóór de geboorte van Christus, en ze zouden er toen al wijn hebben verbouwd, maar dat is niet bewezen. Het lijkt waarschijnlijk dat de Merovingers in de 5de tot 8de eeuw de Romeinse wijnbouw op kleinere schaal en met eenvoudige middelen voortzetten. De eerste documentatie over wijnbouw in dit gebied is de zogenaamde Prümer Urbar, een uit 893 stammende eigendomsbeschrijving van de Abdij van Prüm.
Het gebied Ahrweiler moest in de 15de eeuw jaarlijks 30 fuder leveren aan hun heerser, de keurvorst van Keulen. Een fuder was een inhoudsmaat, die overigens voor elke streek anders was. Voor wijn was het tussen de 800 en 1.800 liter. Pas na de Dertigjarige Oorlog (die in 1648 eindigde) werden er in de regio blauwe druiven aangeplant. De eerste wijnen ervan werden overigens net als de witte wijn gemaakt. De schillen liet men tijdens de vinificatie niet meegisten, maar de wijn kreeg toch een wat rozige gloed en werd ‘Ahrbleichert’ genoemd. In 1794 trokken Franse troepen het gebied binnen. Ze bleven er tot 1814. De eigendommen van de kerk, de kloosters en de kathedraalkloosters werden geconfisqueerd. Vanuit het hele Franse rijk werden goedkopere en sterkere alcoholische wijnen op de Duitse markt gebracht. Het bracht de Ahrwijnmakers in nauwe schoentjes. Maar na het Congres van Wenen (1815) werd het Ahrgebied verenigd met het Pruisische koninkrijk. In de volgende twintig jaar kende de wijnbouw in de regio een kleine hausse door de rustige politieke situatie. De voorheen populaire import uit Frankrijk werd door beschermende tarieven te duur en de Ahrvallei bevoorraadde zo snel de binnenlandse markt met rode wijn.
Dat veranderde in 1833, toen Pruisen toetrad tot de Duitse douane-unie. Naast interne verkoopproblemen stortte ook de handel met buurland België in. Enkele slechte oogsten verzwakten bovendien de economische kracht van de wijnmakers. De malaise bereikte haar hoogtepunt rond 1860. In de wijnkelders lagen tot vier onverkochte jaargangen. Veel gezinnen uit de Ahrvallei emigreerden naar Amerika.
In 1868 richtten 18 wijnboeren in Mayschoß de wijnboerencoöperatie Mayschoß-Altenahr op, een van de eerste wijncoöperaties ter wereld. Tegen 1898 waren in het Ahrdal in totaal 20 wijncoöperaties opgericht. Maar met ongeveer 545 hectare aan wijngaarden die goed zijn voor een gemiddelde jaarproductie van zo’n 30.000 hectoliter wijn blijft de vallei een van de kleinste wijnstreken van het land. Ongeveer 87 procent is rode wijn en 13 procent witte wijn. In het wijngebied zijn 45 witte en 22 blauwe druivenrassen toegestaan. De spätburgunder is de belangrijkste druif en heeft de blauer Portugieser voor een groot deel ontheemd. Ook de frühburgunder neemt een belangrijke plaats in. Onder andere de dornfelder en domina zijn ook in opkomst.
Het centrum van de Ahrvallei, Bad Neuenahr en Ahrweiler zijn een beetje een vreemd stel: twee kleine steden die door een regeringsbevel met elkaar verbonden zijn. Ahrweiler is een aantrekkelijk middeleeuws stadje dat omringd wordt door een muur en doorkruist wordt door voetgangersstraatjes met vakwerkhuizen. Bad Neuenahr daarentegen is een kuuroord. Hoewel het geneeskrachtige water al anderhalve eeuw is opgezocht door de welgestelden en de beroemdheden, is het nogal aan de saaie kant. De hoogtijdagen en bloeiperiode van het kuuroord waren rond 1900, toen de helft van de Europese hoge adel zich in het Ahrdal vermaakte. De medische redenen voor hun bezoek waren longziekten, reuma, jicht en lever- en galblaasaandoeningen. Maar ook de theaters en de chique kuurparken droegen bij tot hun herstel. De rijke en mooie mensen kwamen met een grote entourage, namen hun intrek in grote hotels en paradeerden langs de rivier, die speciaal voor het kuuroord was rechtgetrokken.
Een van de meest ongewone kuurgasten was Karl Marx. In 1877 reisde hij vanuit zijn Londense ballingschap naar de Ahr en nam hij zijn intrek in Hotel zur Flora, het huidige stadhuis van Neuenahr. Juist daar waar iedereen kuurde van wie hij het wereldbeeld in zijn geschriften sterk bekritiseerde, zocht hij nu genezing voor zijn leveraandoening. Nu kunnen wandelaars in het Kurpark nog steeds een idee krijgen van hoe werelds het toen was. Ze kunnen het genezende water drinken waarvan Marx hoopte dat het verlichting zou brengen. Of hij er echt in geloofde is maar de vraag. Eén van de meest aangehaalde quotes van Karl Marx is immers 'Wees op je hoede om iemand te vertrouwen die niet van wijn houdt'.
.jpg)
Museum Roemervilla
De Romeinse wortels van Ahrweiler komen tot leven in het Museum Roemervilla aan de noordwestelijke rand van Bad Neuenahr-Ahrweiler. Beschermd door een torenhoge structuur van glas en hout, onthullen de verrassend uitgebreide ruïnes uit de 2de tot 3de eeuw – een echt Rijnlands mini-Pompeji – de chique levensstandaard van rijke Romeinen.
Sint-Laurentiuskerk
De Laurentiuskirche in Bad Neuenahr-Ahrweiler dateert uit de 13de eeuw en is daarmee een van de oudste hallenkerken in het Rijnland. Ze is prachtig versierd met bloemenfresco’s uit de 14de eeuw, oud houtsnijwerk en lichtgevende glas-in-loodramen, waarvan sommige laten zien hoe boeren hun wijngaarden bewerken.
Op culinair avontuur bij de familie Steinheuer
De Ahrvallei is niet alleen een hemel voor wijnliefhebbers, het is ook een fantastische plek om te dineren in een prachtige omgeving. In de dorpen vind je een paar uitstekende restaurants, maar één culinaire ervaring is op zich al de trip waard: Zur Alten Post van de familie Steinheuer. Duitsland heeft dertien van ’s werelds beste restaurants, en dit is er al jaren eentje van. Het is begonnen en groot gemaakt door Hans Stefan Steinheuer. Hij doet nog wel de supervisie en komt steevast een praatje met de klanten slaan, maar het is intussen zijn schoonzoon Christian Binder die de teugels in handen heeft, samen met zijn dochter en wijnspecialiste Désirée Steinheuer. Het zijn onder meer de uitstekende pairings van wijn en innovatief eten die Zur Alten Post zo speciaal maken. Maar terwijl zoveel andere sterrenchefs de mist ingingen, zijn de Steinheuers er wel in geslaagd een bistro te creëren die democratische prijzen hanteert en toch de juiste doorslag van het origineel is.
