Open/Sluit het zoekformulier
Ik zag de naakte cowboy voor het eerst in 1998. Helemaal naakt was hij niet: hij droeg een cowboyhoed, laarzen en een spannend wit onderbroekje, jongensmaatje medium. Sindsdien heb ik Robert Burck, zoals de cowboy heet, nog vaak gezien. Zijn lijf is nog steeds slank en gebruind en zijn lang haar blijft California surfer-blond. Al 17 jaar, zomer en winter, kun je hem bijna dagelijks aantreffen met zijn gitaar op het drukste plein van New York: Times Square, bijgenaamd “het kruispunt van de wereld”. Daar poseert hij, vooral voor vrouwelijke toeristen, in ruil voor een fooi. Hij verdient soms 1000 dollar per dag. Hij trad op in tal van reclamespotjes, films en tv-shows. Gehaaid als hij is, heeft hij “Naked Cowboy” laten registreren als handelsmerk. Wie de naam wil gebruiken, moet hem 5000 dollar per jaar betalen. Verder verdient hij massa’s geld met celebrity appearances en de verkoop van - ironisch genoeg - zijn eigen kledinglijn, souvenirs, handgeschilderde gitaren en cd’s.
The Naked Cowboy is een icoon. Niemand heeft ooit geprobeerd om hem weg te jagen uit Times Square. Hetzelfde kan niet gezegd worden over de in patriotische kleuren geschilderde topless meisjes die mannelijke toeristen op Times Square voorstellen om met hen te poseren, uiteraard voor een fooi. De eersten daagden op in 2013. Ze komen vooral komen uit Venezuela en worden de ‘desnudas’ genoemd, “de naakten’.
Alleen als je Times Square niet kent, zal het je verbazen dat de meisjes er nauwelijks opvallen. Op de drukste toeristische trekpleister van New York zijn er nog tientallen andere karakters die, verkleed of beschilderd, de massa toeristen en andere passanten proberen te verleiden. Maar deze zomer kwamen er klachten. Volgens de politie werden de desnudas te opdringerig. Heren uit de omliggende kantoorgebouwen hielden aan ongevraagde omhelzingen met verf besmeurde maatpakken over.
De media hadden er een kluif aan, moraalridders vervoegden het koor en plots vonden alle autoriteiten dat de orde in Times Square moest worden hersteld. Het aantal agenten op het plein werd verdubbeld tot honderd. Vele New Yorkers vroegen zich af of de stad echt geen dringender taken had dan de meest beveiligde plaats in New York nog meer te bewaken. Maar dat moest, vond de burgemeester, om te voorkomen dat Times Square weer werd wat het in de jaren tachtig was.
Hoe was het toen? Onveilig was het er niet; de echt gevaarlijke buurten waren ver daar vandaan. Times Square was een permanente kermis waar kermis-misdadigers actief waren, zoals con-artists die naiëvelingen bedrogen met dobbelspelen. Een legertje agenten in uniform en in burger hield er dag en nacht een oogje op de ogenschijnlijke chaos. Vandaag zijn de meeste kermis-misdadigers er verdwenen. Samen met de seksindustrie zijn ze eruit gebonjourd om plaats te maken voor ‘gezonde’, ‘gezinsvriendelijke’ ontspanningsoorden à la Disney en Madame Tussaud. De ruige kermiswijk is een glanzend shoppingparadijs geworden waar reclamepanelen voor miljoenen dollar per jaar worden verhuurd. Ik was geen fan van het oude Times Square. Zoals vele New Yorkers kwam ik er enkel als het moest. Toch mis ik het. Waar kunnen we onze gasten nu nog met een gerust hart naartoe sturen voor de heerlijke rilling die je enkel vindt waar massatoerisme en onderwereld elkaar raken? Zoals schrijfster Fran Leibowitz lamenteerde: “Er zou toch ergens in New York een plaats moeten zijn waar de toeristen een beetje schrik hebben?”
Het was niet de eerste keer dat de buurt een metamorfose onderging. In het begin van de negentiende eeuw heette ze nog ‘Long Acre Square’ en was ze een commercieel centrum waar paarden werden verkocht en koetsen werden gebouwd. Dat verdween toen de machtige Astor-familie er tussen 1830 en 1860 een chique residentiële buurt van maakte. Maar dat veranderde weer snel. Eerst kwamen de silk hat brothels, dure bordelen. Tegen het einde van de eeuw verschoof het hele amusementscentrum van New York - van bordelen en danscafés tot de grote theaters - van de Bowery en Soho naar Times Square.
Ook de media en later de filmindustrie vestigden zich in de wijk. In de vroege twintigste eeuw was de magie van de toen nieuwe neonreclame een grote trekpleister. Bovendien werd Times Square in 1913 het belangrijkste subway-knooppunt van de stad, bereikbaar vanuit alle stadsdelen. De plaats dankt zijn huidige naam aan de New York Times, die er in 1914 haar kantoren vestigde. Om dat te vieren werd op oudejaarsavond vuurwerk afgeschoten, wat een traditie in gang zette die nog elk jaar meer dan een miljoen feestvierders lokt naar de driehoek waar de 42ste straat, Broadway en Seventh Avenue elkaar ontmoeten.
De volgende metamorfose begon met de crach van 1929. De koopkracht stortte in, vele theaters gingen failliet en in hun plaats kwam er goedkoper amusement, waaronder de eerste porno-bioscopen, stripbars, peepshows, rariteitenmusea, goedkope restaurants en hotelletjes. Er was openlijke straatprostitutie van vrouwen en mannen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Times Square het ‘schipperskwartier’ voor soldaten met verlof. Ook na de oorlog bleef de buurt de onderbuik van de stad, treffend geportretteerd in de film Midnight Cowboy. De buurt verloederde nog meer toen de stad in de jaren zeventig en tachtig een diepe financiële crisis doorspartelde. Met een nieuwe zonewet verdreef burgemeester Giuliani in de jaren negentig de sex business uit Times Square. Prijsstijgingen joegen de rest van het goedkope vertier weg. Zo werd de lei schoongeveegd voor het Times Square van vandaag.
Dat bijna naakte meisjes nu zonder vrees op Times Square ronddartelen toont niet dat de buurt opnieuw verloedert. Integendeel, het bewijst hoe veilig het er is geworden. De stad overweegt om een stuk van Times Square af te bakenen voor performers en verkopers. Zo zou de politie een beter overzicht hebben. Maar de vlotte doorstroom van voetgangers op het superdrukke plein zou erdoor in het gedrang komen.
De winter zal de desnudas vanzelf uit het straatbeeld doen verdwijnen. Tenzij ze het voorbeeld van de Naked Cowboy volgen die ook in de bitterste kou uit de kleren gaat, zij het voor korte perioden van hooguit tien minuten.
